Teal Swan Transcripts 636
Mô Thức Ranh Giới Ngầm
17-12-2022
Ranh giới đơn giản
chỉ là một cảm nhận được xác định về chính bản thân bạn. Nó giống như một đường
tưởng tượng phân định những suy nghĩ riêng, cảm xúc riêng, sở thích, điều bạn
không thích, mong muốn, niềm tin, nhu cầu… của bạn khỏi phần còn lại của thế giới.
Khi lành mạnh, những ranh giới này được hình thành từ thời thơ ấu khi chúng ta
đang trong quá trình được xã hội hoá. Ranh giới lành mạnh chỉ thật sự xuất hiện
ở những đứa trẻ có cha mẹ cho phép chúng phát triển cảm nhận lành mạnh và vững
vàng về “cái tôi”, thay vì phải hoà vào mọi thứ xung quanh, đặc biệt là những
người xung quanh.
Việc xác định
ranh giới giúp bạn đưa ra những quyết định đúng cho cuộc đời mình. Nó giúp bạn
bước vào những sắp xếp xã hội phù hợp. Nó giúp bạn chọn đúng cuộc sống cho
mình. Nếu bạn muốn hiểu thêm về ranh giới, bạn có thể xem video của tôi có tiêu
đề: Ranh
Giới Cá Nhân vs. Sự Hợp Nhất (Làm Sao Để Phát Triển Ranh Giới Lành Mạnh).
Trong một thế giới
lý tưởng, chúng ta sẽ giữ ranh giới của mình, giao tiếp ranh giới của mình, và
khẳng định ranh giới của mình theo cách trực tiếp và rõ ràng. Dựa trên cảm nhận
lành mạnh này về ranh giới, chúng ta sẽ đưa ra quyết định đúng cho bản thân, chọn
đúng cuộc đời, và bước vào những sắp xếp xã hội phù hợp.
Tuy nhiên, nhiều
người trong chúng ta lớn lên trong những gia đình nơi việc có một sự thật cá
nhân khác với sự thật của người khác là điều không được phép - chứ đừng nói đến
việc có một sự thật cá nhân đi ngược lại sự thật của họ. Khi điều này xảy ra, hậu
quả cho việc chúng ta kết nối với sự thật của mình, sống theo sự thật ấy, và trực
tiếp khẳng định cảm nhận về bản thân (tức là khẳng định ranh giới của mình) lớn
đến mức chúng ta phải đẩy sự thật cá nhân xuống sâu trong tiềm thức. Chúng ta
thôi không sống theo sự thật của mình nữa. Và thay vì trực tiếp khẳng định ranh
giới, chúng ta bắt đầu khẳng định chúng một cách thao túng và ngấm ngầm. Chúng
ta rơi vào mô thức ranh giới ngầm.
Tôi không muốn bạn
nghĩ rằng “thao túng” là một thứ độc ác hay mang ý xấu. Không phải vậy. Thao
túng đơn giản chỉ là điều xảy ra khi một người cảm thấy họ không thể đáp ứng một
nhu cầu nào đó theo cách trực tiếp và rõ ràng. Thế nên họ phải thỏa mãn nhu cầu
đó theo cách gián tiếp và ngấm ngầm. Đó chính là “thao túng”.
Khi một người buộc
phải thao túng để bảo vệ sự thật cá nhân của mình - tức là ranh giới của họ -
điều đó cực kỳ đau đớn cho chính họ lẫn những người xung quanh. Nó dẫn đến tất
cả những nỗi đau đi kèm với sự không chân thật, và dẫn đến xung đột liên tục vì
người khác sẽ cảm nhận được sự thao túng đó. Về cơ bản, người ta sẽ cảm thấy
như họ bị đặt vào một tình huống mà họ không hề đồng ý.
Để bạn có thể hiểu
mô thức ranh giới ngầm, tôi có ba ví dụ cho bạn.
Ví dụ 1: Thea
Thea được nuôi bởi
mẹ đơn thân, người hoàn toàn tin rằng bà phải nuôi con gái thành một người độc
lập và tự chủ. Bà muốn con gái mình trở thành “người lãnh đạo”. Bất cứ khi nào
Thea tỏ ra nhạy cảm, thụ động, hay thiên hướng hỗ trợ người khác hơn là tập
trung vào thành tựu cá nhân, cô sẽ bị chê cười và bị ép làm những việc như luyện
piano hàng giờ và biểu diễn, phải đạt điểm A, hoặc bị ép tham gia các lớp học
sau giờ học.
Vì phải thích
nghi với “sự thật” của mẹ, Thea phát triển các kỹ năng như sự chính xác, khả
năng hoàn thành nhiệm vụ và kỷ luật bản thân. Bây giờ, khi ở tuổi đôi mươi, điều
này khiến Thea trở thành một nhân sự rất giá trị trong môi trường kinh doanh.
Cô nhận một công việc tại một công ty và ban đầu, cô hoàn toàn yêu thích nó. Tại
sao? Bởi vì cuối cùng, sự hỗ trợ và đóng góp mỗi ngày của cô được đánh giá rất
cao.
Mọi thứ diễn ra
rất tốt… cho đến khi cô được thăng chức.
Thay vì là một
điều tốt, việc thăng chức lại trở thành thảm hoạ. Thea bất ngờ rơi vào vị trí
phải lãnh đạo. Đột nhiên cô gánh toàn bộ áp lực và trách nhiệm. Cô phải nói cho
người khác biết phải làm gì. Cô cảm thấy hoàn toàn một mình - và không chỉ một
mình, mà là cô đơn với áp lực mà bản chất cá nhân cô vốn không phù hợp.
Sự thật của
Thea, và cũng là ranh giới của cô, là cô không muốn làm sếp. Thật ra, cô có một
ngưỡng chịu đựng nhất định đối với áp lực. Cô không thích ở vị trí lãnh đạo. Sự
thật của cô - theo đó là ranh giới của cô - là cô thật sự yêu thích việc dồn
năng lượng của mình để hỗ trợ một người khác, người sẽ gánh áp lực đó. Cô thích
đóng góp, thích được dẫn dắt, và thích được giao những nhiệm vụ để hoàn thành.
Nhưng Thea cảm
thấy xấu hổ vì ranh giới này, đến mức cô rơi vào vòng xoáy tự ghét bỏ. Cô sợ rằng
nếu cô khẳng định ranh giới ấy, công ty sẽ xem như cô thất bại và sa thải cô.
Vì vậy, tiềm thức
của cô đã tiếp quản. Thay vì trực tiếp khẳng định ranh giới, cô bắt đầu khẳng định
nó theo cách ngấm ngầm.
Ở dự án đầu tiên
sau khi được thăng chức, hãy cứ nói thế này: cô đã trượt hoàn toàn vào kiểu
năng lượng và hành vi đối nghịch với những gì một người ở vị trí đó phải thể hiện.
Cô hành động như thể hoàn toàn bất tài. Cô liên tục mắc lỗi. Thái độ và cách
nói chuyện của cô trở nên rụt rè một cách bất thường - đến mức cả nhóm cảm thấy
lo lắng và nhìn vào sếp của cô để tìm chỉ dẫn. Cô trở nên cực kỳ thụ động.
Quá bất ngờ trước
sự thay đổi tính cách đột ngột này, sếp của Thea đối chất với cô. Nhưng dù đã bị
nhắc nhở, hành vi của Thea vẫn không thay đổi.
Thea cũng không
hiểu tại sao mình lại như vậy. Cô hoàn toàn bất ngờ với chính mình: “Tại sao?
Tôi không hiểu sao mình lại như vầy nữa.”
Nhưng lý do là
vì ở cấp độ tiềm thức, cô đang khẳng định ranh giới của mình theo cách ngầm - rằng
cô không muốn vị trí đó. Và bằng cách hành xử như vậy, cô thao túng bản thân và
những người xung quanh để buộc họ phải đưa cô trở lại vị trí phù hợp với bản chất
của mình.
Ví dụ tiếp theo:
Matthew
Matthew ám ảnh với
tiền bạc, với thành tựu cá nhân và với thành công. Matthew vốn dĩ là một đứa trẻ
rất hiếu thắng, hung hăng.
Khi mới 5 tuổi,
Matthew đã nói: “Tôi sẽ trở thành triệu phú.” Cậu bé cũng cực kỳ thích thú với
việc chiến thắng trong các trò chơi, thể thao, hay bất kỳ hoạt động nào mà cậu
có thể đoạt chiếc cúp hạng nhất. Ừm, có vấn đề rồi đây.
Cha mẹ của
Matthew - cả hai đều xuất thân từ gia đình giàu có - lại đổ lỗi cho “tư duy tiền
bạc” là nguyên nhân khiến họ đau khổ trong thời thơ ấu. Vì vậy, họ bài trừ tiền
bạc và tự nhủ, cũng như nói với mọi người rằng tiền là vấn đề lớn nhất trên
Trái Đất.
Vậy bạn nghĩ họ
có trân trọng tính cách hay động lực của con trai mình không? Hoàn toàn không.
Điều họ làm là tìm cách “cải tạo” tính cách của Matthew. Họ gửi cậu vào một trường Waldorf vì đó là nơi phù hợp nhất với hệ giá trị
mà họ tin tưởng.
Và như vậy,
Matthew về cơ bản học được rằng mọi thứ thuộc về con người thật của cậu đều
không được chấp nhận. Cả ở nhà lẫn ở trường, Matthew học rằng điều duy nhất được
xem là “đúng đắn” là hỗ trợ người khác; điều duy nhất được phép cảm nhận là vui
vẻ với những gì mình đang có; và điều duy nhất được phép làm là phục vụ thế giới.
Ở nhà, cậu bị buộc
phải vào vị trí hỗ trợ đối với cha mẹ, anh chị em và cộng đồng. Những thành tựu
cá nhân của cậu không bao giờ được công nhận. Thậm chí, trong trận bóng quan trọng
nhất cuộc đời cậu, đội của cậu thắng và tất cả những đứa trẻ khác đều có cha mẹ
reo hò trên khán đài - còn cậu thì chẳng có ai. Cha mẹ cậu không đến. Không chỉ
vậy, cậu còn phải tự đi bộ về nhà hoàn toàn một mình. Và trong lúc đó, Matthew
nhận ra: “Nếu mình cứ tiếp tục sống theo những điều thôi thúc bên trong, nếu
mình tiếp tục sống với sự thật cá nhân này… mình sẽ hoàn toàn cô độc, không có
ai bên cạnh.”
Sau cùng, cha mẹ
cậu tin rằng cạnh tranh là đi ngược lại sự bình đẳng - một giá trị mà họ tin tưởng
tuyệt đối. Và, nhân tiện nói luôn, Matthew đã khiến mọi chuyện trở nên tệ hơn
trong tâm trí mình khi cậu nghĩ rằng điều đó có nghĩa là … cậu vốn dĩ là một
người “xấu xa”. Và cậu sợ hãi đến mức không dám thừa nhận điều này.
Khi trưởng
thành, Matthew sống ngầm theo sự thật ấy. Cậu chọn nghề huấn luyện bóng đá chuyên
nghiệp. Cậu tự nhủ rằng mình có thể trở thành người giỏi nhất, thành công nhất
và kiếm được nhiều tiền nhất bằng cách biến đội bóng của mình thành đội mạnh nhất.
Nhưng có một vấn đề: Matthew lập tức mất hứng với bất kỳ cầu thủ nào mà cậu
nghĩ rằng người đó sẽ không thể giúp cậu leo lên đỉnh cao.
Ngoài ra,
Matthew thường ưu tiên lợi ích tài chính của riêng mình hơn tất cả mọi thứ. Điều
đó có nghĩa là, khi có ai đưa ra một lời đề nghị giúp tăng lợi nhuận cho đội
bóng - và đồng thời cho túi tiền của cậu - bất kể việc đó có thật sự tốt cho đội
hay không, cậu đều nhận ngay. Vì động lực thật sự của cậu là lợi nhuận. Cậu kể
cho mình câu chuyện rằng: “Tài chính là lợi ích tốt nhất cho tập thể.” Điều này
đúng... nhưng không so với những lựa chọn khác có thể tốt hơn cho đội vào thời
điểm đó.
Vợ của Matthew
là một CEO thành công. Khi bước vào hôn nhân, cậu mang theo đúng mô thức cũ:
“Cách duy nhất để mình có một mối quan hệ là trở thành người hỗ trợ.” Thế nên cậu
bước vào cuộc hôn nhân với lời hứa sẽ hỗ trợ thành công của cô ấy.
Nhưng trong thực
tế, trong mối quan hệ này anh lại quên việc chuẩn bị bữa tối, nên đoán xem ai
phải làm? Vợ anh. Anh có những cơn suy sụp cảm xúc, nên cô ấy lại phải dành thời
gian để hỗ trợ anh. Anh quên sắp xếp việc sửa chữa trong nhà, thế là cô phải chịu
trách nhiệm cho cả việc nhà. Anh thất hứa với các buổi họp phụ huynh và những
việc liên quan đến con cái.
Bởi vì sự thật của
anh là: anh muốn một người vợ hỗ trợ sự thành công của anh, và chịu trách nhiệm
cho gia đình và con cái.
Đoán xem? Sự thật
- và ranh giới thật sự - của Matthew không hề thay đổi từ khi anh mới 5 tuổi.
Điều anh muốn là theo đuổi thành tựu cá nhân và sự thành công của riêng mình.
Điều anh muốn trở thành là một “ông trùm tài chính”.
Nhưng vấn đề là,
anh cảm thấy sự thật này sẽ khiến anh trở thành người xấu và sẽ bị cô độc hoàn
toàn. Vậy nên anh phủ nhận sự thật ấy, chôn nó vào tiềm thức, và rồi hành xử
theo nó một cách vô thức.
Nhưng vì điều
đó, anh đang ngầm buộc đội bóng phải xoay quanh thành công cá nhân của mình. Sự
nghiệp của anh không phải là thứ anh làm vì đam mê huấn luyện. Nó chỉ là một
“cái để làm” - một công cụ không hề nằm trong lòng đam mê - nhưng giúp anh đạt
đến mục tiêu thật sự.
Anh cũng đang ngầm
ép vợ vào vai trò của một người vợ nội trợ hỗ trợ sự nghiệp của chồng, vì đó mới
thật sự là điều anh muốn: cô phải hỗ trợ thành công cá nhân của anh và chịu
trách nhiệm cho gia đình, như tôi đã nói.
Anh thật sự sợ rằng
nếu thừa nhận điều này, anh sẽ mất cuộc hôn nhân. Sau cùng, chẳng có CEO thành
đạt nào sẽ nói: “Ờ, anh biết không, em cũng có thể chăm con, lo chuyện nhà và hỗ
trợ sự nghiệp của anh nữa.”
Matthew đang mắc
kẹt trong mô thức ranh giới ngầm. Và kết quả là, không chỉ anh khổ sở - anh
đang làm cho mọi người xung quanh cũng khốn khổ theo. Vợ anh thì sắp ly hôn.
Còn đội bóng thì muốn sa thải anh.
Tại sao?
Vì anh liên tục
thao túng để thoả mãn nhu cầu của bản thân, làm tổn hại tất cả những người xung
quanh - chỉ vì anh không chịu thừa nhận trực tiếp sự thật của mình và bắt đầu
đưa ra quyết định phù hợp với nó, để nhờ đó, đặt mình vào những môi trường
tương thích - nơi anh không gây hại cho ai khi theo đuổi mục tiêu của mình.
Vì dụ tiếp theo:
Elaine là nạn nhân của nạn loạn luân từ nhỏ, không chỉ bởi cha mà còn bởi các
chú của cô.
Cô ấy muốn cảm
thấy an toàn khi ở bên đàn ông, nhưng cô lại cảm thấy mình không thể trực tiếp
và rõ ràng đặt ra ranh giới rằng: “Tôi không muốn quan hệ với một người đàn ông
nếu tôi không muốn.” Vì cô không cảm thấy mình có thể khẳng định ranh giới đó một
cách trực tiếp, nên cô làm điều đó theo cách ngấm ngầm.
Niềm tin của cô là
cô không thể an toàn khi ở gần đàn ông trừ khi cô trở nên không hấp dẫn về mặt
ngoại hình đối với họ. Vì vậy, cô quyết định - ở mức độ tiềm thức - sẽ thực thi
ranh giới đó theo cách ngầm. Cô để ngoại hình của mình xuống dốc hoàn toàn:
không tập thể dục, tăng rất nhiều cân, không trang điểm, chỉ mặc đồ đen rộng
thùng thình, không chăm sóc tóc, ăn đồ ăn vặt… và cô dùng “sự xấu xí” như cách
để ngầm khẳng định ranh giới của mình với đàn ông.
Và thực tế là điều
này đã khá thành công trong cuộc sống trưởng thành của cô. Đàn ông hoàn toàn
không hề có chút hứng thú nào với cô.
Tuy nhiên, điều
đó phải trả giá bằng lòng tự trọng của chính cô, và còn khiến người khác không
đánh giá nghiêm túc về cô, vì hình thức bên ngoài ảnh hưởng đến tất cả mọi người
- không chỉ đàn ông mà cả các nhà tuyển dụng tiềm năng.
Thỉnh thoảng
Elaine quyết tâm sống khỏe mạnh, tập thể dục, và chăm chút ngoại hình của mình,
nhưng cô không bao giờ duy trì được quá một hai ngày. Lý do là vì làm như vậy đồng
nghĩa với việc cô đang đối nghịch trực tiếp với ranh giới của mình. Thế nên việc
tập thể dục hay chăm sóc ngoại hình khiến cô cảm thấy như đang phản bội chính
mình.
Nhưng cuộc sống
của cô sẽ thay đổi hoàn toàn nếu cô có thể trực tiếp và rõ ràng khẳng định nhu
cầu đó - thay vì dùng chiến lược mang tính thao túng để ngầm khẳng định ranh giới.
Khi một người
rơi vào mô thức này - có thể là bạn - sẽ có cảm giác rằng dù họ cố gắng thay đổi
điều gì đó đến mức nào, nó vẫn không thể thay đổi. Hoặc dù họ cố gắng làm một
việc gì đó, hay muốn khiến một điều gì đó xảy ra, thì nó vẫn không xảy ra.
Khi rơi vào mô
thức này, họ thường cảm thấy như mình có một giới hạn hoặc một khiếm khuyết nào
đó. Một số người thậm chí thành thật nghĩ rằng họ đang phát điên, vì dường như
bất kể bạn làm bao nhiêu “công việc bóng tối”, tham dự bao nhiêu hội thảo, đọc
bao nhiêu sách, hay gặp bao nhiêu nhà trị liệu… mọi thứ vẫn không thay đổi.
Và những người
xung quanh họ cũng sẽ bắt đầu phát điên theo, vì họ tuyệt vọng mong có một sự
thay đổi - mong họ làm hoặc ngừng làm điều gì đó - nhưng bất kể người khác làm
gì, cũng không tạo ra được thay đổi nào.
Nói cách khác,
đây là một mô thức “không thể vận hành”.
Ví dụ, quay lại
trường hợp Thea: cô ấy sẽ không thể thay đổi sự rụt rè, việc liên tục mắc lỗi,
hay sự thụ động của mình dù cô có cố gắng thế nào. Bất kể cô làm bao nhiêu công
việc bóng tối, tham gia bao nhiêu hội thảo, ứng dụng bao nhiêu kỹ thuật… cô vẫn
không thể hành xử như một người lãnh đạo mạnh mẽ.
Lý do bạn thấy
mô thức không thể thay đổi này - nơi bạn không thể khiến điều gì đó xảy ra - là
vì hành vi đó đang phục vụ bạn. Nó phục vụ bạn vì đó là cách bạn đang bảo vệ một
sự thật cá nhân.
Một trong những
cách chính mà hành vi này phục vụ bạn là nó đang thao túng người khác xung
quanh để họ phù hợp với ranh giới của bạn, mà bạn không cần phải yêu cầu họ phải
đồng ý với ranh giới đó.
Bởi vì khi bạn cảm
thấy xấu hổ về một sự thật nào đó, bạn không tin ai sẽ đồng thuận với nó. Vì vậy,
cách duy nhất để khiến họ phù hợp với nó là thao túng họ để họ buộc phải làm vậy.
Nếu điều gì đó
không thay đổi, và bạn không thể khiến nó xảy ra dù cố gắng đến mức nào, điều
đó nghĩa là bạn đang đối đầu với sự kháng cự. Và trong mô thức ranh giới ngầm
này, bạn đang đối đầu với hai lớp kháng cự:
Tôi sẽ liệt kê
ra cho bạn:
#1. Sự kháng cự
của chính bạn đối với việc thay đổi/đối với việc làm một điều gì đó hoặc trở
thành một kiểu người nào đó - vì điều đó đi ngược lại sự thật cá nhân (tức ranh
giới) của bạn.
#2. Sự kháng cự
của bạn đối với việc nhìn thấy sự thật về bản thân - đối với việc trung thực với
chính mình và với người khác về sự thật mà bạn không muốn nhìn vào.
Vì điều này, bạn
phải trực tiếp xử lý và hoá giải sự kháng cự trước.
Bởi vì mô thức
ranh giới ngầm chứa quá nhiều kháng cự, bao gồm cả những phần bên trong bạn mà
bạn có thể gọi là “kẻ tự phá hoại nội tâm”, tôi rất muốn bạn xem ba video của
tôi:
- Khẩn
cấp! Hãy giải quyết sự kháng cự của bạn trước khi làm bất cứ điều gì khác
- Sự
kháng cự không phải lúc nào cũng là điều xấu - Luôn có một lý do đằng sau sự
kháng cự
- Không
có thứ gọi là tự phá hoại
Ngoài ra, có vài
câu hỏi mà bạn sẽ được lợi rất lớn nếu tự hỏi mình:
- Hành vi của
tôi - dù có chủ ý hay không - đang buộc người khác phải làm hoặc không làm điều
gì?
Và điều đó nói
gì về điều tôi thật sự muốn?
- Liệu tôi đang
cố giấu điều gì khỏi chính bản thân mình?
- Có điều gì tôi
cảm thấy xấu hổ khi thừa nhận?
- Nếu ngay lúc
này tôi có thể trở thành hoặc làm bất cứ điều gì, và mọi người không những vui
vẻ chấp nhận mà còn xem tôi là “người tốt” vì điều đó, thì tôi sẽ muốn điều gì?
- Nếu tôi có thể
đổi cuộc sống với bất kỳ ai chỉ bằng một cái búng tay, và mọi người vẫn xem tôi
là người tốt vì điều đó, thì tôi muốn sống cuộc đời của ai?
- Điều gì sẽ tệ
đến mức nào nếu tôi nhìn vào sự thật mà mình đang né tránh?
- Những người chịu
ảnh hưởng bởi hành vi của tôi phản ánh gì cho tôi về điều mà họ nghĩ rằng tôi
thật sự muốn?
- Nếu có điều gì
đó về bản thân mình - về lý do tôi làm điều tôi đang làm - mà tôi không muốn
nhìn thấy, thì nó là gì?
Một phương pháp
thay thế: sau khi bạn đã làm việc với phần bên trong mình đang kháng cự việc
nhìn thấy sự thật, bạn có thể làm việc trực tiếp với phần bên trong đang sử dụng
hành vi ấy như một cách ngầm để khẳng định ranh giới. Để học cách làm điều này,
bạn có thể xem video: Công
việc với các phần bên trong (Công việc với các phần bên trong là gì và cách thực
hiện)
Hoặc vào www.completionprocess.com để tìm một
người thực hành chuyên về Công việc với các phần bên trong hỗ trợ bạn.
Không có cách
nào để thực thi ranh giới hoặc sống theo sự thật cá nhân một cách ngầm ẩn mà
không gây đau đớn cực độ cho chính bạn. Cũng không có cách nào thực thi ranh giới
hoặc sống theo sự thật cá nhân một cách ngầm ẩn mà không gây đau đớn cực độ cho
người khác và tạo ra xung đột liên tục.
Cuộc sống mà bạn
thật sự muốn sống - và cảm giác mà bạn thật sự muốn có - chỉ có thể tồn tại khi
bạn đủ can đảm để nhìn vào sự thật về bản thân mà bạn đang cố gắng khẳng định bằng
những cách ngầm ẩn. Nó chỉ đến khi bạn đủ can đảm để bắt đầu khẳng định sự thật
đó - và vì vậy là ranh giới đó - theo cách trực tiếp và rõ ràng.
Chúc bạn một tuần
tốt lành.
Nếu bạn thích
video này, hãy nhấn nút thích 👍,
đăng ký kênh của tôi và chia sẻ video này với bạn bè. Bạn cũng có thể nhấn vào
biểu tượng 🔔 để được thông
báo khi tôi đăng video mới.
Tôi muốn gửi lời
cảm ơn chân thành đến bạn vì sự dũng cảm khi bước vào hành trình nhận thức của
chính mình.
Hẹn gặp bạn
trong video kế tiếp.
https://www.youtube.com/watch?v=KNSDya-9nRE
Theo
dõi trên Facebook
https://www.facebook.com/Go-With-The-Earth-110516891516479/
DANH
SÁCH TẤT CẢ CÁC BÀI VIẾT CỦA TRANG
https://gowiththeearth.blogspot.com/2021/10/tat-ca-sach-co-tai-blogs.html
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét
Lưu ý: Chỉ thành viên của blog này mới được đăng nhận xét.