Teal Swan Transcripts 291
Tính chính trực (Chính trực là gì và làm
thế nào để xây dựng tính chính trực)
29-07-2017
Chúng ta thường
nghe thấy từ “chính trực” (integrity) được nhắc đến trong các nhóm xã hội,
nhưng rốt cuộc thì nó có nghĩa gì vậy?
Theo định nghĩa
thông thường, đó là việc tuân thủ các tiêu chuẩn đạo đức hoặc luân lý, từ đó tạo
nên sự vững chắc trong phẩm chất cá nhân. Một định nghĩa khác là trạng thái
toàn vẹn và không bị chia rẽ. Thật ra, hai định nghĩa này có liên hệ mật thiết
với nhau, bởi nếu bạn sống hoàn toàn hòa hợp với lương tâm của chính mình, thì
hiển nhiên bạn đang ở trong trạng thái toàn vẹn và không bị chia rẽ.
Đạo đức là những
nguyên tắc, những chân lý cơ bản hoặc những luận điểm dùng làm nền tảng cho một
hệ thống niềm tin, hành vi, hoặc chuỗi lý luận. Các nguyên tắc đạo đức là những
điều liên quan đến việc hành vi đó là đúng hay sai, tốt hay xấu. Nhưng vấn đề
là đây lại là một khu vực xám, rất mơ hồ.
Ví dụ, một số
người tin chắc rằng việc xử tử một tội phạm gây ra tội ác nghiêm trọng là điều
đúng đắn. Những người khác lại cho rằng điều đó là vô đạo đức.
Một số người tin
rằng sự trung thực luôn là đúng. Trong khi đó, những người khác lại tin rằng nó
chỉ đúng khi không gây tổn thương đến người khác.
Điều này đặt ra
một câu hỏi: Liệu “đúng” hay “sai” là điều được định nghĩa bởi cá nhân, hay bởi
xã hội nói chung?
Để biết được điều
gì là đúng hay sai, trước tiên bạn phải biết ai đúng khi nói về điều gì là đúng
và điều gì là sai. Dù có một số đồng thuận chung trong xã hội, nhưng con người
không hoàn toàn thống nhất về cái đúng và cái sai. Và các nguyên tắc đạo đức
thì luôn thay đổi theo thời gian.
Lương tâm, trái
với đạo đức, là một cảm giác bên trong hoặc một tiếng nói nội tâm được xem như
là người hướng dẫn cá nhân về sự đúng sai trong hành vi của chính mình. Điều
này có nghĩa là lương tâm cũng mang tính chủ quan, nhưng nó tập trung vào bản
thân hơn là người khác. Nói cách khác, nó quan tâm đến việc điều gì đúng hoặc
sai đối với bạn, thay vì đúng hoặc sai nói chung.
Lương tâm là một
trường trực giác, trong khi đạo đức được hướng dẫn bởi lý trí.
Bạn có thể hình
dung lương tâm như một ánh sáng dẫn đường. Và ánh sáng đó bị che khuất hoặc bị
bẻ cong bởi các chuẩn mực đạo đức. Đạo đức giống như một lớp lọc mà lương tâm
phải đi qua.
Để hiểu thêm về
lương tâm và đạo đức, tôi khuyên bạn nên xem video YouTube của tôi có tựa đề “Đạo
đức và Lương tâm” (Teal Swan Transcripts
203).
Để bạn hiểu rõ
thế nào là thiếu chính trực, tôi sẽ đưa ra vài ví dụ. Một số ví dụ bao gồm:
- Nói rằng bạn sẽ
làm điều gì đó rồi không làm, hoặc làm điều ngược lại;
- Nói dối trong
khi sự thật lại hoàn toàn khác;
- Khiến người
khác tin rằng họ có thể tin tưởng bạn rồi phản bội họ;
- Che giấu hoặc
giữ bí mật về bản thân để người khác chỉ thấy một phiên bản không thật của bạn;
- Sống hai mặt;
- Hy sinh bản
thân thay vì tôn trọng những mong muốn và nhu cầu thật của chính mình;
- Thay đổi câu
chuyện hoặc ý kiến để làm hài lòng dư luận thay vì kiên định với niềm tin của
mình.
Thường thì chỉ
khi có ai đó gây áp lực lên tính chân thực của chúng ta, ta mới bắt đầu lung
lay và thay đổi quan điểm để được người khác xem là “người tốt”.
Tất cả những điều
trên, nếu bạn để ý, đều có một điểm chung: đó là có hai khía cạnh bên trong bạn
đang xung đột với nhau. Bạn không còn đồng nhất, bạn không còn ở trong trạng
thái toàn vẹn. Một phần trong bạn nói rằng đây là sự thật, phần kia lại nói dối.
Một phần trong bạn biết mình thật sự muốn gì, còn phần kia thì chiều theo ý kiến
mọi người. Chính cái trạng thái chia rẽ này là điều làm mất đi tính chính trực.
Khi chúng ta nói
rằng ai đó cần phải có chính trực, điều đó thật ra có nghĩa là, ngay khoảnh khắc
đó, chúng ta đang phán xét rằng người đó không hành xử đúng như chúng ta nghĩ
là đúng trong tình huống đó. Và cảm giác này càng mạnh mẽ hơn khi ta chứng kiến
sự chia rẽ xảy ra bên trong một người. Ví dụ, nếu chúng ta biết rằng sự thật là
một điều gì đó, nhưng họ lại làm điều ngược lại, ta sẽ nhìn họ và nói: “Người
này không có chính trực.”
Có một sự tách rời
giữa một phần của họ và phần còn lại. Một sự chia rẽ giữa điều họ biết là đúng
và những gì họ đang làm.
Chính vì vậy,
thiếu chính trực nên được định nghĩa là: không sống đúng với những nguyên tắc
mà lương tâm của chính bạn truyền đạt, không sống trong trạng thái toàn vẹn với
chính bản thân mình.
Ví dụ, nếu lương
tâm bạn mách bảo rằng sự trung thực là đúng đối với bạn, nhưng trong khoảnh khắc
đó bạn lại nói dối, thì bạn đang thể hiện sự thiếu chính trực. Bởi ngay lúc đó,
có một sự chia rẽ giữa một phần trong bạn và chính lương tâm của bạn.
Khi hai phần
trong bạn bị chia rẽ như thế, hệ thống hướng dẫn cảm xúc của bạn sẽ cho bạn biết
bằng cách khiến bạn cảm thấy tệ. Giống như bạn đang đi theo một hướng, trong
khi hệ thống định vị bên trong cơ thể lại báo động: “Sai đường rồi, quay lại
đi!” và bắt đầu hoảng loạn. Cơ thể bạn sẽ cảm thấy căng thẳng vì bạn đang nhận
những tín hiệu đối lập.
Chúng ta thường
chỉ thấy sự thiếu chính trực khi đối mặt với khủng hoảng hoặc áp lực từ bên
ngoài. Điều này hợp lý, đúng không? Cũng giống như bạn chỉ biết một căn nhà có
vững chắc hay không khi nó trải qua một cơn bão.
Vậy điều này có
nghĩa gì trong đời sống con người?
Chỉ khi sự thật
có thể khiến chúng ta gặp rắc rối thì chúng ta mới chọn nói dối. Chỉ khi ta gặp
khó khăn tài chính thì ta mới ăn cắp. Chỉ khi bị tra tấn thì ta mới phản bội
lòng tin của ai đó.
Để cảm thấy dễ
chịu hơn, con người trong xã hội sẽ làm mọi cách để thoát khỏi áp lực, ngay cả
khi điều đó có nghĩa là phải chia rẽ chính mình.
Đây là điều người
ta thường nói khi bảo rằng: “Hãy để ai đó rơi vào tình huống tiêu cực hoặc khủng
hoảng, rồi bạn sẽ thấy rõ bản chất thật sự của họ.”
Sự vững chắc bên
trong bạn, giữa tất cả các khía cạnh khác nhau trong chính bạn, không phải là
thứ mà ai đó có thể tước đoạt. Nó chỉ có thể bị chính bạn đánh mất. Trên thực tế,
người ta có thể giết bạn, nhưng bạn vẫn có thể giữ nguyên sự toàn vẹn đó.
Vì thế, lý do mà
sự thiếu chính trực gây tổn hại nặng nề đến bạn chính là vì nó là một hình thức
phản bội chính bản thân mình. Nó đảm bảo rằng vào những lúc bạn cần sự vững
vàng và toàn vẹn nhất, là trong khủng hoảng, thì điều đó sẽ không xảy ra.
Nhưng tin tốt
là: tính chính trực có thể được xây dựng, bất kể bạn đã đánh mất nó đến mức nào
trong quá khứ.
Và sau đây là một
vài gợi ý để bắt đầu:
Bước
một:
Bạn phải dành thời gian nghiêm túc để suy ngẫm về đúng – sai, không chỉ dưới dạng
khái niệm chung mà còn trong từng tình huống cụ thể mà bạn gặp phải. Nhưng bạn
cần khám phá nó theo cách của một triết gia, tức là tạm gác lại tất cả những gì
xã hội đã dạy bạn về đúng hay sai, và thực sự quan sát sâu sắc về nó.
Liệu bạn có thể
chứng minh rằng điều bạn nghĩ là sai có thể thực ra lại đúng?
Liệu bạn có thể
chứng minh rằng điều bạn nghĩ là đúng có thể lại là sai?
Đừng hành động
cho đến khi bạn chắc chắn rằng khái niệm chủ quan của bạn về đúng và sai đã
khách quan nhất có thể.
Để hỗ trợ bạn
trong việc này, đôi khi việc tham khảo ý kiến của người khác, đặc biệt là những
ý kiến trái ngược với quan điểm của bạn, lại rất có ích. Tuy nhiên, mục đích
duy nhất của việc này là để bạn nâng cao nhận thức, từ đó có thể hiểu rõ hơn về
quan điểm của chính bạn trong việc phân định đúng và sai trong từng tình huống
cụ thể. Có lý do vì sao “đạo đức học” lại là cả một nhánh riêng của triết học,
bởi vì nó phức tạp hơn nhiều so với vẻ bề ngoài.
Bước
hai:
Nỗ lực hòa hợp.
Chúng ta cần dừng
việc nhìn nhận bản thân và tính cách của mình như một thực thể thống nhất. Bởi
vì con người thật ra là một tập hợp của nhiều “nhân cách” khác nhau. Đó là lý
do vì sao ta thường nói ai đó “có nhiều mặt”. Điều này đúng với mọi người lớn
mà tôi từng gặp.
Ví dụ: nếu ai đó
có một phần con người họ hiện lên khi chơi thể thao, hành xử theo một cách nhất
định, nhưng lại thể hiện hoàn toàn khác khi ở nhà với con cái, thì đó là một sự
phân tách trong nhân cách.
Nói cách khác,
việc bị chia tách thành nhiều phần là một trạng thái chung của nhân loại. Chúng
ta tự phân mảnh bản thân để đối phó với thế giới bên ngoài. Ta tự bảo vệ mình bằng
cách thỏa hiệp với chính mình, cho đến một ngày, việc thỏa hiệp đó trở thành
gánh nặng đối với sự lành mạnh của chúng ta. Chúng ta có một phần muốn giữ hòa
khí, và một phần khác thì muốn thắng bằng mọi giá. Chúng ta thường rơi vào trạng
thái thiếu chính trực khi có hai phần (hoặc hơn) trong ta không đồng thuận với
nhau.
Chúng ta cần trở
nên nhận biết được những phần khác nhau đó bên trong mình. Và thay vì đứng về
phía một phần này hay phần kia, đồng thời phớt lờ nhu cầu của phần còn lại,
chúng ta cần ý thức được nhu cầu và mong muốn của từng phần trong ta. Với sự nhận
thức vượt lên trên mọi sự đồng nhất hóa này, chúng ta cần hỗ trợ những phần đó
đi đến một thỏa thuận, nơi cả hai đều được đáp ứng nhu cầu. Nói cách khác, ưu
tiên hàng đầu của chúng ta với chính mình nên là hợp nhất.
Bước
ba:
Giữ lời hứa và sống đúng với lời nói của mình.
Đây là một trong
những cách dễ nhất để nhận ra và điều chỉnh sự thiếu chính trực. Nếu bạn nhận
thấy mình nói một đằng nhưng làm một nẻo, thì rõ ràng đó là một sự chia tách
trong bản thân. Vì vậy, nếu bạn đã hứa điều gì, hãy giữ lời và sống đúng với lời
đó.
Bước
bốn:
Trước khi bạn đưa ra một cam kết, hãy dừng lại và thật sự tự hỏi: “Tôi có thể
100% thực hiện được cam kết này không?” Nếu câu trả lời là không, thì bạn đang
tự đặt mình vào thế dễ bị nhìn nhận là không có chính trực. Nhưng để làm được
điều này, bạn phải sẵn sàng khiến người khác không hài lòng. Với những người
ghét xung đột, xin lỗi phải nói thật, bạn đang có nguy cơ cao rơi vào trạng
thái thiếu chính trực. Bởi vì trong một không gian chính trực, nơi bạn nói một
điều và thực sự làm điều đó, bạn phải có khả năng giữ đúng lời mình nói. Đừng hứa
hẹn hoặc cam kết nếu bạn không thể giữ lời.
Bước
năm:
Hãy chú ý đến cảm giác mâu thuẫn nội tâm khi một phần trong bạn không đồng thuận
với phần khác, hoặc khi một phần đang đi theo hướng khác biệt hoàn toàn. Cảm
giác xáo trộn đó chính là tín hiệu cho thấy bạn đang lệch khỏi lương tâm của
chính mình. Điều đó có nghĩa là, có thể bạn đang hành động hoặc nói điều gì đó
mà không phải toàn bộ con người bạn đều đồng ý.
Cảm giác đó như
đang nói với bạn: “Khoan, khoan đã… chú ý đi… có điều gì đó không ổn ở đây.” Và
đó chính là cơ hội vàng để bạn xây dựng chính trực, thay vì tiếp tục đi theo hướng
hiện tại.
Bước
sáu:
Hãy hoàn toàn trung thực và chân thật với chính mình, và sau đó, truyền đạt sự
chân thật đó với người khác.
Với những ai
không sống thật với bản thân, vì quá sợ phải nhìn thẳng vào sự thật hoặc sợ
thành thật với người khác, thì chúng ta thường rơi vào sự chối bỏ. Mà chối bỏ
chính là kẻ thù số một của chính trực.
Sự thật bên
trong bạn đang bị bạn chối bỏ, bởi vì bạn sợ phải thừa nhận nó hoặc cảm thấy xấu
hổ. Nhưng đừng lo, nó rồi cũng sẽ lộ ra, theo cách thụ động gây hấn, và khiến
người khác phải nói: “Bạn không có chính trực.”
Sẽ tốt hơn nếu bạn
biết rõ sự thật bên trong mình, và dù điều đó khiến người khác khó chịu, thì vẫn
nên thể hiện nó một cách thẳng thắn, còn hơn là trông giống như “sói đội lốt cừu”.
Bước
bảy:
Đừng hành động bốc đồng
Khi ta ở trong
trạng thái phản ứng mạnh mẽ và sắp hành động một cách bốc đồng, điều đó có
nghĩa là một phần trong ta đã “cướp quyền kiểm soát” toàn bộ bản thân. Chính phần
đó đang hành động, bất chấp ảnh hưởng lên những phần khác trong con người mình.
Khi ai đó rơi
vào trạng thái phản ứng mãnh liệt, họ có thể nói: “Thôi, đi mà lo cho mình đi. Chấm
dứt!” Và rồi chuyện gì xảy ra? Một phần khác trong họ lại lên tiếng: “Khoan,
khoan đã, chuyện gì vậy? Một phần trong chúng ta vừa tự ý quyết định một điều
mà ảnh hưởng tiêu cực đến các phần khác.” - Ta bị chia tách. Và đó cũng là một
dạng thiếu chính trực.
Chúng ta ai cũng
có một kiểu phản ứng quen thuộc khi gặp nguy cơ đe dọa. Và ta có thể tận dụng
điều này, bởi vì chính cách ta hành xử trong hoàn cảnh đe dọa sẽ bộc lộ kiểu
thiếu chính trực đặc trưng của mỗi người. Có thể bạn tin rằng sự trung thực là
điều đúng, nhưng khi bị đe dọa, bạn lại nói dối. Có thể bạn tin rằng chịu trách
nhiệm là đúng, nhưng khi bị đe dọa, bạn lại biện minh, đóng vai nạn nhân và đổ
lỗi cho người khác. Bạn cần đưa tất cả các phần bên trong mình về trạng thái đồng
thuận trước khi hành động.
Bước
tám:
Khi bạn cảm thấy mình vừa hành động lệch khỏi lương tâm, bạn cần thừa nhận điều
đó với chính mình. Và nếu bạn cảm thấy được thôi thúc, hãy thừa nhận điều đó với
người khác, đặc biệt là những người bị tổn thương vì sự chia rẽ bên trong bạn.
Chỉ cần nhớ rằng, một lời xin lỗi chân thành không bao giờ nên kèm theo lời biện
minh cho hành động đó.
Bước
chín:
Học cách thoải mái với cảm giác sợ hãi.
Chính trực đòi hỏi
sự can đảm. Không biết bao nhiêu bạn từng xem bộ phim
Braveheart (Trái Tim Dũng Cảm),
nhưng ở đoạn cuối, nhân vật chính bị hành hình dã man, nhưng vẫn giữ nguyên sự
chính trực và không đầu hàng, đó là lý do khiến anh bị giết. Nhưng tất cả chúng
ta khi xem đều yêu quý nhân vật ấy.
Tại sao? Bởi vì anh
ta chết nhưng vẫn giữ được chính trực của mình.
Vậy bộ phim ấy
đang nói điều gì với ta, và cả tiêu đề của nó nữa? Rằng tính chính trực đòi hỏi
sự can đảm phi thường.
Mà can đảm không
phải là không có sợ hãi. Thực tế, can đảm không thể tồn tại nếu không có sợ hãi.
Can đảm là dám hành động bất chấp nỗi sợ. Nói cách khác, đó là dám cảm thấy sợ
nhưng vẫn hành động theo điều mình tin là đúng.
Hành động dựa
trên lòng can đảm thì không dễ, nhưng tôi dám chắc một điều: nó không khó bằng
việc sống cả đời mà không có chính trực.
Chúc bạn có một
tuần thật tốt lành.
Link gốc của bài
viết
https://www.youtube.com/watch?v=c-md4oF8Ydo
https://www.facebook.com/Go-With-The-Earth-110516891516479/
DANH SÁCH TẤT CẢ CÁC BÀI VIẾT CỦA TRANG
https://gowiththeearth.blogspot.com/2021/10/tat-ca-sach-co-tai-blogs.html
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét
Lưu ý: Chỉ thành viên của blog này mới được đăng nhận xét.